Pierwsze ślady osadnictwa na obszarze gminy datowane są na ok. IX-VII tysiąclecie p.n.e., gdy na teren ten wkraczały pierwsze grupy społeczności mezolitycznych, zajmujących się łowiectwem, zbieractwem i rybołówstwem. W samych Komornikach odkryto ślady obecności człowieka z tzw. kultury pomorskiej. Granica zasięgu osadnictwa neolitycznego (druga połowa IV tysiąclecia p.n.e.) sięga linii Łęczyca - Wiry - Komorniki - Głuchowo. Od tego czasu osadnictwo na tym obszarze było już ciągłe.
Ewidencja archeologiczna pozwala sugerować, że w epoce brązu i na początku epoki żelaza (tzw. kultura łużycka) pojawiły się już względnie stabilne jednostki osadnicze, obejmujące osadę i cmentarzysko. Nie jest wykluczone, że posiadały one swego rodzaju prawo własności do eksploatowanego terenu.
Pierwsze wzmianki o Komornikach pochodzą z bulli papieża Innocentego II z roku 1136.
We wczesnym średniowieczu powstał prawdopodobnie gród w Głuchowie. Obecnie nie jest znana jego lokalizacja. Na przełomie XIII i XIV wieku wprowadzono na te tereny kolonizację na prawie niemieckim. Wiązała się ona z wyznaczeniem ścisłych granic gruntów, przeprowadzeniem regularnego podziału pól, tworzeniem wsi o zwartej zabudowie. Na bazie istniejącego już osadnictwa lokowano następujące wsie: Głuchowo (1301 r.), Komorniki (1286-1297), Plewiska (1335) i Wiry (1357). Większość terenów objętych granicami Gminy Komorniki należała do biskupa poznańskiego, zatem tworzono tu głównie tzw. osady służebne.
W czasie zaborów rozwinęła się prywatna własność ziemska. W 1833 roku powstało wójtostwo Komorniki z siedzibą w Fabianowie, które swym zasięgiem obejmowało znaczną część dzisiejszego Poznania: Junikowo, Fabianowo, Kotowo, Ławicę, Marcelin, Rudnicze, Świerczewo, Żabikowo, a także Gołuski, Dąbrowę, Dąbrówkę, Gurowo, Skórzewo, Sobiesiernie, Twardowo, Wysogotowo oraz znaczną część obecnej Gminy Komorniki, ale bez Wir i Łęczycy.
W czasie zaborów ludność Ziemi Komornickiej zaciekle broniła się przed kolonizacją pruską. Jedynie w Łęczycy połowa gospodarstw przeszła w ręce niemieckie. Ostoją polskości pozostały Komorniki, gdzie w latach 80. XIX w. protestowano przeciwko rugowaniu języka polskiego ze szkoły. Jednym z gorliwych patriotów z tych terenów był Ksawery Malinowski, ksiądz tutejszej parafii w latach 1853 – 1881, uczestnik powstania listopadowego, językoznawca, propagator nowych technologii w rolnictwie, należał do współzałożycieli Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk (1857 r.) i Teatru Polskiego w Poznaniu. Za swoje zasługi dla krzewienia polskości i osiągnięcia naukowe PTPN wystawiło mu na mogile popiersie, które stoi do dziś przy kościele parafialnym w Komornikach.
W 1900 r. proboszczem Komornik został ksiądz Stanisław Gładysz, który wraz z Leonem Plucińskim założyli Koło Obywatelskie. Jego celem było budzenie poczucia narodowego wśród ludu wiejskiego. Ksiądz Gładysz przeciwstawił się komisji kolonizacyjnej. Sam kupił majątek w Komornikach i rozparcelował go między chłopów. Był również członkiem rady nadzorczej Spółki Parcelacyjnej Rolników.
W dwudziestoleciu międzywojennym patriotyczne poczynania kontynuowała organizacja sportowo-gimnastyczna „Sokół”, która skupiała postępową młodzież. W Komornikach liczyła ona ok. 30 członków. Zmierzch „Sokoła” zapoczątkowało powstanie organizacji „Strzelec”.
W okresie międzywojennym najwięcej ziemi należało do ks. Adama Czartoryskiego (Głuchowo, Wiry). Szreniawa była w rękach dr Glabisza, Plewiska posiadali Freudenreichowie, Chomęcice – Jordanowie a Komorniki – Żurowska.
Mieszkańcy Komornik różnili się od mieszkańców innych wsi strojem. Podstawowym ubiorem był zmodernizowany kolorystycznie strój szamotulski z domieszką stroju bamberskiego miejskiego i wiejskiego. Ubranie mówiło o przynależności do grupy społecznej, więc stroje były bogate w fasonie, kolorach i ozdobach.
Obecna Gmina Komorniki powstała w 1973r. i obejmuje wsie: Chomęcice, Głuchowo, Jarosławiec, Kątnik, Komorniki, Łęczycę, Plewiska, Rosnowo, Rosnówko, Szreniawę, Walerianowo oraz Wiry i Wypalanki.
Mieszkańcy gminy zapraszają gości do odwiedzania ciekawych zabytków, do których należą:
W Szreniawie, Komornikach, Plewiskach i Głuchowie przetrwały parki dworskie, skomponowane na początku lub w połowie XIX wieku w stylu angielskim.
Do najciekawszych obszarów gminy należy uroczysko Kątnik, tak z przyrodniczego, jak i krajobrazowego punktu widzenia. Teren ten wyróżnia się obecnością starorzeczy o dnach porośniętych bardzo bogatą roślinnością tworzącą różnobarwne kobierce, a także kilku skupień pomnikowych drzew. Ponadto spośród gatunków rzadkich i bardzo rzadkich od kilku lat gnieździ się nad Wartą tracz nurogęś (jedyna lęgowa para w okolicy Poznania). Tylko tu gnieżdżą się: trzmielojad i pustułka, kania ruda, kropiatka i żuraw. W urwistych brzegach ujściowego odcinka Wirynki lęgnie się rzadki zimorodek. Spotkać też można bobry.
Kalendarium:
Historia Komornik i „Ogrodu Pamięci”
XII w. p.n.e. – pierwsze ślady osadnictwa na terenie Komornik (kultura łużycka)
Rok 1297 – lokacja wsi Komorniki dokonana przez biskupa poznańskiego Jana I
Lata 1833 – 1911 – utworzenie w Fabianowie Wójtostwa Gminy Komorniki (16 wsi)
Rok 1954 – powołanie Gromadzkiej Rady Narodowej w Komornikach
Rok 1973 – utworzenie Gminy Komorniki w granicach dzisiejszego terytorium
Rok 1996 (czerwiec) – nadanie herbu Gminie Komorniki
Rok 1996 (maj) – przekazanie Gminie Komorniki działki leżącej nad Wirynką przez założyciela TPZK
Rok 2000 (sierpień) – powstanie Krzyża Jubileuszowego, upamiętniającego 2000 lat chrześcijaństwa
Rok 2003 (marzec) – decyzja zarządu TPZK o urządzeniu „Ogrodu Pamięci” z okazji 25-lecia działalności Towarzystwa
Rok 2003 (listopad) – zatwierdzenie przez Radę Gminy Komorniki uchwały nr 98 o utworzeniu „Ogrodu Pamięci”
Rok 2003 (listopad) – ustawienie dwóch głazów przez Prezesa TPZK i sołtysa wsi Komorniki z napisami: „Lokacja Komornik 1297”, „Chwała Powstańcom” oraz głazu upamiętniającego 85 rocznicę Powstania Wielkopolskiego
Rok 2004 – ustawienie głazu w 100 rocznicę powstania Kółka Rolniczego w Komornikach
Rok 2004 (maj) – wmurowanie aktu lokacyjnego wsi Komorniki, aktu erekcyjnego budowy „Ogrodu Pamięci”, herbu gminy oraz posadzenie dębu
Rok 2004 (listopad) – odsłonięcie tablic pamiątkowych /głaz leżący/ z okazji 85 rocznicy powstania Armii Wielkopolskiej, 80 rocznicy obrony polskiego nieba
Rok 2005 (kwiecień) – złożenie przez prezesa TPZK kwietnika różanego z 27 róż w hołdzie Ojcu św. Janowi Pawłowi II
Rok 2005 (maj) – odsłonięcie tablicy – „Ogród Pamięci” oraz otwarcie rowerowego szlaku turystycznego
Rok 2005 (czerwiec) – nadanie nazwy rowerowemu szlakowi turystycznemu po Gminie Komorniki im. Jana Pawła II
.png)